Het gebruik van bamboe in onze interieurs is al een tijdje aan een opmars bezig. Dit natuurlijke materiaal is voorzien van bijvoorbeeld anti-allergische en antistatische eigenschappen en zorgt daarom voor een gezond binnenklimaat. Daarnaast hebben veel consumenten nog steeds een lichte voorkeur voor tropische ambiances in huis. Met bamboe haal je dan ook direct een stukje natuur en ontspanning naar binnen. Maar dat wil nog niet zeggen dat het materiaal ook duurzaam is. Want daar zijn de meningen nog altijd sterk over verdeeld. LYNN ging daarom op zoek naar wat antwoorden.
BAMBOE(REN)
Bamboe is een snelgroeiend gras waarvan we de twee snelstgroeiende reuzenbamboesoorten Guadua angustifolia (Guadua) en Phyllostachys (Moso) terugzien in verkoop van interieurproducten. Deze grassen zijn ongeveer binnen een half jaar tijd uitgegroeid tot een maximale hoogte van 22-30 meter (Guadua) of 11-25 meter (Moso). Daarna duurt het nog ongeveer vijf jaar voordat de halm is uitgehard en daarmee kaprijp is.
Nog zo’n voordeel van bamboe is dat het kan groeien op voedselarme gronden, zoals geërodeerde hellingen. Bij de oogst blijft de wortelstructuur intact en groeien er direct nieuwe uitlopers aan. Dit zorgt ervoor dat bij de productie van bamboe geen sprake is van bodemerosie. Dit alles zou bamboe tot een van de fijnste vloeren maken; mits er aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan. Maar dat is helaas niet altijd het geval.
Bij de productie van bamboe met hoge opbrengsten per oppervlakte (op voedselarme gronden) zouden er zogezegd andere bosgebieden niet verloren gaan, terwijl dit vaak wel het geval is. Daarnaast bestaat het gevaar van bodemuitputting bij hoge oogsten waardoor toekomstige oogsten gereduceerd zouden worden. Goed bosbeheer is daarom één van de randvoorwaarden van een verantwoord en duurzaam bamboeproduct.
BAMBOE- EEN KANTTEKENING
Ondanks dat bamboe wordt verbouwd als landbouwgewas maakt het niet per se duurzaam. Soja is immers ook een landbouwgewas en daar worden ook oerwouden voor gekapt. Zogeheten ‘greenwashers‘ beweren dat bamboe niet op landbouwgrond wordt geplant, maar op smalle berghellingen en in valleien. Bamboeplantages gaan echter wel degelijk ten koste van natuurlijke bossen. Volgens Kees Kosse van milieuorganisatie Greenpeace zijn er aanwijzingen voor dat dit gebeurt in China, waar veel natuurlijke bossen worden gekapt voor monocultuurplantages.
Hoewel bamboe erom bekendstaat dat het op voedselarme bodems groeit, blijft het de vraag of de plantages op die plekken ook daadwerkelijk worden aangelegd. Conversie van bos naar bamboeplantages is inmiddels een gegeven. Dit heeft een zeer nadelig effect op de biodiversiteit. Zulke monoculturen stoten namelijk meer CO2 uit en zijn daardoor kwetsbaarder voor epidemieën. Is een bamboevloer dan überhaupt wel duurzaam?Volgens Arjan Alkema van FSC Nederland kan bamboe alleen worden gecertificeerd als het een bijproduct is van een verantwoord beheerd productiebos of als het op een houtplantage tussen bomen staat. Plantages komen alleen in aanmerking voor het FSC-keurmerk als ze voor 1994 zijn aangelegd.
BAMBOEVLOEREN
Hoewel bamboe als materiaal zelf veel voordelen heeft, gaat het onbewerkt helaas niet lang mee. Dit heeft te maken met het feit dat het relatief snel splintert. Een bamboevloer valt dan ook slechts in duurzaamheidsklasse 5 (minst duurzaam). Bewerkte bamboevloeren gaan wel langer mee. Denk dan bijvoorbeeld aan gelamineerd bamboe of bamboe-composietvloeren die verkrijgbaar zijn in duurzaamheidsklasse variërend van 1-4 afhankelijk van de productiemethode. Sommige zijn dus zeker te verkrijgen in duurzaamheidsklasse 1 (meest duurzaam) en zijn kwalitatief vergelijkbaar met tropische hardhoutsoorten zoals teak.
1.BAMBOE-PARKET
Een kwalitatief bamboeparket is slijtvast en gaat lang mee en is daarom geschikt voor intensief gebruik. Dit soort parket is prima geschikt voor vochtige ruimten vanwege z’n dimensionale stabiliteit waardoor het 50% minder uitzet dan hardhout. Helaas groeit dit landbouwgewas niet in Nederland of ergens in de buurt waar we het vandaan kunnen halen. Hierdoor dient het product te vervoerd worden naar Nederland en dat kost natuurlijk veel brandstof. Een bamboe-parket is dus absoluut niet CO2-neutraal!
2.BAMBOE-LAMINAAT
Het productieproces van gelamineerd bamboe is een intensief gebeuren. Het strijken, carboniseren en/ of bleken, schuren en lijmen van deze grassoort is zelfs schadelijker dan bij de meest massieve houtsoorten uit Europa. Gelamineerd bamboe is vergeleken met bijvoorbeeld teak uit Zuidoost-Azië helemaal niet duurzaam.
3.BAMBOE-COMPOSIET
Bamboe-composiet is een materiaal dat gemaakt wordt uit vezels dat bij de productie wordt gekookt, gedroogd en soms gecarboniseerd. Vervolgens wordt het product gelijmd en samengeperst in een mal. Dit proces is milieubelastend en is vergelijking zelfs minder duurzaam dan teakplantages. Qua eigenschappen gezien is bamboe beter te vervangen door een ‘milieuvriendelijker’ versie zoals gemodificeerd naaldhout.
BAMBOE ZEG MAAR TOEDELOE
Een bamboe-vloer is dus niet zozeer een ecologisch en duurzame vloer. Randvoorwaarden zoals een goed beheerd bos en een verantwoorde productiemethode zijn een dikke must. De vraag is echter of dit door bestaande certificeringssystemen wel kan worden bereikt. Zo zijn er al twijfels richting deze goed beheerde bossen die vaak in de praktijk het tegenovergestelde bewijzen. Op zoek naar een ander alternatief voor een duurzame vloer? In dit artikel vind je jouw antwoorden.
BRONNEN
Inleidingsfoto: Bamboo (2016) by photographer Rohit Tandon, Unsplash.